Azken urtea Lizeoan

Egunon,
Zelan doa uda? Aurrekoan ordenagailuan garbiketa lanetan nenbilela lizeoan nenbilela irakurritako liburu bati buruz eginiko lan bat aurkitu nuen eta hona igotzea pentsatu nuen. Liburuaren izenburua Azken urtea Lizeoan da eta Joxemari Iturralde idazle Tolosarrak idatzirikoa da. Iturralde Pott Bandako kide izan zen besteak beste Bernardo Atxaga, Manu Ertzila, Jon Juaristi, Ruper Ordorika eta Joseba Sarrionandiarekin batera. Liburu ugari argitaratu izan ditu orain arte, eta denak ez badira ere, hauetako ugari irakurrita ditut, bere idazteko modua erraza egiten baita irakurtzeko orduan.

Azken urtea Lizeoan liburuan batxilergoa ikasten dabilen RAF neskatoaren eta bere ikaskideen gorabeherak kontatzen dizkigu Iturraldek estilo sinple eta arin batean. Aurrekoan bezala, liburuaren fitxa teknikoa eta baita liburuaren laburpena ere orrian atxikituta doaz. Espero dut zuentzat baliogarri izatea.

IZENBURUA: Azken urtea Lizeoan

IDAZLEA: Joxemari Iturralde

MARRAZAKILARIA: Javier Erostarbe

ARGITALETXEA: Ibaizabal

ORRIALDE KOPURUA: 248 orri

GAIA:

Istorioan,  RAF ezizena duen hemezortzi urteko neska da protagonista. Honek aurreko urtean amaren heriotza jasan ondoren, erabat okertu zen ikasketetan eta ondorioz batxilergo azken urtea errepikatzen dago aurten. Lagun berriak egin eta gainerako ikasleak zanpatu eta menderatzen saiatzen dabiltzan mutil talde baten atzetik hasten da, hauen planak hondatzeko.

ARGUMENTUA:

RAF ezizena zuen hemezortzi urteko neska bere institutu ondoan bizi zen bere aita Lizeoko atezaina baitzen. RAF Latineko klasean zegoen, Mackito zuzendariarekin pasiloetatik pasatzen ikusi zutenean. Mackitok RAF-k bezala hemezortzi urte zituen eta batxilergoko bigarren urtea errepikatzen ari zen. Mutil ganberro bat zen eta bere beste lagun batzuekin batera irakasleei eta gainerako ikasleei bromak gastatzen pasatzen zuen denbora. Atsedenaldian jakin zuten zuzendariak Mackito harrapatu zuela laugarren mailako gelako zakarrontzia erretzen baina ematen zuen ez zutela batere zigortu oso harro baitzebilen hurrengo orduetan.

Hurrengo astean Tximitxa ezizena zuen irakaslearen autoa erre eta lababo batzuk apurtu zituzten, eta horrek irakasleak adi jarri zituen. RAF eta bere lagun taldeak susmoa zuten, bihurrikeria horiek Txufo eta Aberatsaren koadrilak eginak zirela, hala, Mackito harrapatu izana mendekatzeko. Hala ere, hauek ez zuten frogarik eta isilik gelditzea erabaki zuten.

Arratsaldean, RAF bere txakur Bolki paseatzera joan zen, bere eguneroko paseoan eginez. Etxera bueltatzerakoan, Lizeo ondotik igaro eta RAF-ek departamentuetako batean argia piztuta zegoela kusi zuen. Horrek asko harritu zuen, jakinik ia gaua zela. Orduan Lizeoan sartzeko, bere aitaren giltzak hartu eta institutuan barrena sartu zen. Pare bat pisu igo ondoren konturatu zen departamentu batean, bere arteko maisu zen Anselmo zegoela beste neska batekin amodioa egiten. RAF urduri jarri zen eta ahalik eta azkarren etxera joan zuen.

Hurrengo egunean, RAF-ek bere ikerkuntza kontatu zien bere lagun Kathi, Gari eta Rosanari. Hauek plan bat egin zuten hala Lizeoan gertatzen ziren amodio bitxietaz konturatzeko. Bazkaldu ondoren, RAF-i Gari hurbildu zitzaion eta Txuforen koadrilakoek egindako azken mehatxua kontatu zion. Horrek RAF haserretzea eragin zuen. Nazkatuta zegoen Txufo eta beren lagunez eta plan bat jarri zuen martxan. Arratsalde hartan, Lizeoa itxi zutenean, RAF bere aitaren giltzekin barrura sartu eta iragarki paneletara hurbildu zen. Han, Txuforen koadrilakoen kartelak kendu, eta haiek mintzeko ohar anonimoak jarri zituen.

Egitasmo horrekin segitu zuen RAF-ek aste pare batez inguruan. Gero Txufo eta bere lagunak adi jarri ziren iragarki paneletatik pasatzen zen jendeaz eta beren susmoak handitu zituzten, ondorioz RAF-ek hori egiteari utzi zion.

Hurrengo ostiralean RAF paseo bat ematen ari zela, Lizeoko parking-ean bi auto bakarrik zeudela ikusi zuen, Anselmo eta Inesena. Orduan konturatu zen bere arteko irakasle Anselmo, ingeleseko andereño Inesekin egongo zela departamentuan amodioa egiten. Horrek asko harritu zuen RAF, bai bazekien Anselmo Rafaelarekin zegoela bizitzen, bikote bezala.

Hurrengo astean batxilergoko ikasleak Rablón mendikatera zihoazen aste batez. Irtenaldian ondo pasatu zuten nahiz eta eguraldi ona ez egin. Irtenalditik bueltan klasean zeudela, polizia agente batek ikasleei banaka-banaka galdeketak egiten hasi zen. Ikasleek ez zuten ezer ulertzen baina berehala, zurrumurruak zabaldu ziren hildako bat zegoela Lizeoan.  Bazkaltzean RAF etxera joan zen, eta han bere aitak gertatutakoaren informazioa eman zion. Hala, jakin izan zuen Ines, ingeleseko andereñoa hil egin zela pozoituta eta poltsikoan nota bat zuela heriotzaren errua Anselmori botaz. Momentu horretan gogoratu zen txikiagoa zenean Inesen bikia ezagutu zuela eta biak berdin berdinak zirela, eta pentsatu zuen, agian Inesen bikia izan zela hildakoa.

Lizeoko nahasmenduarengatik ikasleei hiru egun jai eman zieten. RAF-ek bere aitarekin eta Matias atezainarekin hitz egin ondoren misterioa argituta zegoela uste izan zuen. Baina hilabete batzuk beranduago Inesen gutun bat jasotzerakoan argitu izan zuen benetan misterioa.

Hala jakin izan zuen Inesen bikia aspalditik bihotzeko arazoak zituela eta behin medikuan zegoela hil egin zela. Inesek gorpua tanatoriora eraman ordez, Lizeora eramatea erabaki zuen eta ondoren Matias atezainaren laguntzarekin Inesen gorpua irakasle gelan utzi zuen. Ines haserre zegoen Anselmorekin, honek alde batera utzi baitzuen Ines eta kasu egiteari utzi baitzion. Ondorioz bere bikiaren poltsikoan nota bat jarri zuen heriotzaren errua Anselmori botatzen.

Hori guztia argitu ondoren RAF Kataluniako unibertsitatera joan zen, bertan ikasten segitzeko.

NARRATZAILEA: Liburu honetan, narratzailea protagonista berbera da, beraz 1.pertsonan kontatuta da eta ondorioz narratzailea orojakilea da.

DENBORA: Istorioak ikasturte bat eta hurrengo uda irauten du. Istorioaren garapena lineala da baina momentu batzuetan flash-back teknika erabiltzen du iraganeko oroitzapenak kontatzeko.

ESPAZIOA: Gertakizunak gehienbat Leroux Lizeoan gertatzen dira. Baina beste batzuk RAF-en etxean eta hirigunean ere garatzen dira. Espazio hauek errealak direla esango nuke, nahiz eta zer herritan kokatuta dauden ezin jakin.

IRITZI KRITIKOA:

Liburu hau asko gustatu zait eta oso erraza egin zait irakurtzeko. Istorioa nahiko erreala da, eta horrek irakurlea liburu barnean murgiltzea errazten du. Pertsonaien izaera ondo osatua daudela uste dut, baina protagonista umeegia azaltzen da hemezortzi urte edukitzeko.

Kanpoko eta barneko askatasuna

Aupa,
Badakit denbora dexente pasa dela azken sarreratik eta egia esanda blogaz ahaztuta negoen. Baina gaur  sarean nenbilela kasualitatez aurkitu dut eta zer hobe beste lan bat igotzea baino?
Gaurkoan filosofian duela urte bat inguru barneko eta kanpo askatasunari buruz eginiko lan edo hausnarketa antzeko bat dakarkit. Nahiko interesgarria iruditu zitzaidan jarrera ezberdinak alderatzeko aukera ematen baitu.

Kanpoko eta barneko askatasuna 

Kanpoko askatasuna: nahi dugun tokira joateko eta egoki deritzogun eran jokatzeko aukera da, betiere legeak onartutakoaren baitan. Kanpoko askatasuna gizarteko esparru juridiko ezberdinen araberakoa izango da. Adibidez, zure ideiak zabaltzeko eskubidea izatea (adierazpen askatasuna). Hau diktadura garaian edo espetxean deuseztatzen da.

Barneko askatasuna (nahimenaren askatasuna) dagozkigun gauzei buruz bakoitzak bere erabakiak hartu ahal izatea da. Adibidez, nahi duzuna pentsatzeko aukera. Hau substantzia estupefazienteen bidez edo hipnosiaren bitartez galdu daiteke.

Barne askatasuna izatea ezinbestekoa da kanpo askatasuna izateko. Baina kanpo askatasuna ez da baldintza barnekoa izateko.

Bai kanpoko eta bai barneko askatasuna urratzeko era bat, pertsona bat koma egoeran egotea izan daiteke.

Barne askatasuna izateko onartu beharrezkoak dira baldintza hauek:

·         Determinatuta ez egotea

·         Irrazionala (arbitrarioa) ez izatea

·         Aukera ezberdinen inguruan hausnartzea, erabaki onena aukeratzeko

Barneko askatasunaren inguruan dauden jarrera ezberdinak:

• Determinismoa: Den-dena zerbaiten kausaz gertatzen delako uste osoa dutenen jarrera. Jarrera honek askatasunez jokatzeko aukera guztiak ukatzean datza.

Determinismo motak:

1. Determinismo kosmologikoa: patua. Estoikoek sortu zuten pentsatzeko era hau, Heraklito Efesokoaren doktrinara joaz. Hauen ustetan, guztiak du arrazoi bat, eta arrazoien multzoak ezin duenez infinitua izan, guztientzat balio duen arrazoi bat egon behar du, unibertsoa zuzentzen duen legea hain zuzen. Honek gizakien patua ezartzen du. Pentsatzeko era honek bi mundu ezberdinetan zatitzen zuen askatasuna: alde batetik kanpo askatasuna, patuaren esku dagoena; eta bestetik barne askatasuna, barne oreka mantenduz patua onartzean datzana. 
2. Determinismo teologikoa: predestinazioa. Kontrarreforma katolikoaren ondorioz sortu zen pentsatzeko era hau. Protestanteen ustetan, gizakia predestinatua dago eta ondorioz ez du askatasunik nahi dituen erabakiak hartzeko. Katolikoek, ordea, nahiz eta gizakia predestinatua egon, aukeratzeko tarte bat duela uste dute. 
3. Determinismo zientifikoa: Pentsamolde hau erredukzionista da, munduko fenomenoak kausa bakar batek determinatzen dituela defendatzen baitu.

Determinismo mota ezberdinak daude:

a.       Monismo fisikalista: Pentsamolde honen esanetan, unibertsoan existitzen den oro lege fisiko batengatik determinatua dago. Jarrera hau babesten zuen Einsteinek.

a.       Determinismo fisiologikoa: Hauen ustez, ekintza askeak deritzogunak organismo bizidun ezberdinen fisiologiaren atzeko legeen bidez determinatuak dira. Ivan Pavlovek babesten zuen jarrera hau.

b.      Determinismo psikoanalitikoa: Pentsamolde honen ustetan, giza ekintzak inkontzientearen eraginez egiten dira. Sigmund Freudek babestu zuen hau.

c.       Determinismo ekonomikoa: Jarrera hau marxismoak defendatu zuen eta historiako garai bat aztertzean ekonomiari begiratzea babesten zuten.

d.      Determinismo genetikoa: Determinismo honen ustetan, bakoitzaren biologian (herentzia genetikoan)  daude norberaren ekintzen kausak.

Determinismoari eginiko kritika: Jarrera erredukzionista bat babestuz gero, ezinezkoa da ekintza batzuk justifikatzea: erantzukizuna eskatzea, epai morala, sorkuntza estetiko zein zientifikoa, mundu moral, juridiko, politiko edo erlijiosoa egotea.

• Askatasun baldintzatua: Hainbat faktorek baldintzatu dezakete eta herentzia genetikoa du oinarri. Honen arabera, ekintza bat askatasunez egiten dugula uste dugu, nahiz eta baldintzatuak izan. eta ondorioz ez gara guztiz aske.

Artelanen behaketa

Gabon,
Oraingoan duela urte pare bat egin nuen lan bat dakarkit. Hau gizarte arloko lana da eta XV, XVI eta XVII.mendeetan eginiko artelan famatu batzuen behaketa da. Lan hau egin nuenean apur bat aspergarria iruditu zitzaidan, baina egiten hasi nintzen bitartean gaiarekiko interesa piztu zitzaidan eta pintura edo eskulturen historiaz hobeto eta gehiago informatu nintzen. Zuei ere gauza bera egitera animatzen zaituztet, artelan hauek benetan ikaragarriak baitira eta espero dut informazioa baliagarri izatea.


                           Pintura

Rubens. Leuciporen alaben bahiketa:

Peter Paul Rubens pintore Belgikarra izan zen, eta Barroko estiloko artista prestigiotsuenetako bat izatera heldu zen. 1577ko ekainaren 28an jaio zen Alemanian, eta 1640ko maiatzaren 30an hil zen, Flandrian. Antwerpeko eskolan ikasi zuen, eta bere lan gehienetako gaiak paisaiak, erretratuak, gai erlijiosoak edo mitologikoak ziren. Bere margotzeko era beste artista batzuengandik hartu zuen, hala nola, Tiziano, Miguel Ángel edo Caravaggio.
Bere lan garrantzitsuetako batzuk hauek dira: “Parisko epaiketa”, “Leuciporen alaben bahiketa”, “Bako eta Ariadna”, “Lermako dukearen erretratua”, “Isabel de Valois”, “Ganimedesen bahiketa” eta “Europaren bahiketa”.
Leuciporen alaben bahiketa izeneko koadroa 1618.urtean egina izan zen.  Koadro hau, oleoaren teknika bidez, tela gainean egindako pintura bat da eta bere neurriak, 2,22m x 2,09m dira. Gaur egun, Munich-eko Alte Pinakothek-en aurkitu dezakegu.
Bere margolan hau, Leuciporen alaben bahiketa deiturikoa, mitologiako pasarte batean oinarrituta dago, non Zeus eta Ledaren semeek Leucipo erregearen alabak bahitzen dituzte, Kupidoren laguntzaz. Erregearen alabek beren lehengusuekin edukiko zuten ezkontza oztopatzea zuten helburu, hala beraiekin ezkon zitezen.
Ez du hirugarren dimentsioa lortzen, baina pertsonaiak eta paisaiak plano ezberdinetan agertzen dira eta sakontasuna lantzen du. Teknika oraindik ez du sakonduta.
Argia zerutik datorrela dirudi, eta Leuciporen alaben gorputz eta aurpegietan islatzen da, hauek besteen gainetik nabarmenduz. Koloreak deigarriak dira, eta kolore bizi hauek erabiliz, kontrastea sortzen du.
Espazioa ondo betetzen du. Koadro erdian zaldunak indarkeriaz, Leuciporen bi alabak eramaten saiatzen dira. Bazter batean, zaldi baten ondoan apur bat ezkutatuta Kupido agertzen da. Pertsonaien atzean paisai natural bat ageri da, hodei batzuekin, eta urrunean, perspektiba erabiliz, landak erakutsiz, sakontasuna handitzeko.
Oleo honetan ageri diren pertsonaiak mitologikoak dira.  Alde batetik Leuciporen alabak daude, Febe eta Hilaira, eta bestetik Zeus eta Ledaren seme diren Castor eta Polideuces. Koadro honetan Kupido ere ageri da. Alabak biluzik agertzen dira eta zaldunak ordea armaduraz hornituta.
Pertsonaien ardatza gurutzatutako diagonalak dira, eta mugimendua islatzen dute. Leuciporen bi alabek koadrotik irten nahi dutela dirudi.
Leuciporen alaben aurpegietan izua da nabari, eta laguntza eske daudela dirudi.

Caravaggio. Dabid eta Goliat:

Michelangelo Merisi da Caravaggio margolari italiarra izan zen. 1571an Milanen jaio zen eta 1610an Porte Ercolen hil zen. Barrokoko pinturaren sortzaile nagusienetako baten gisa kontsideratua dago. Bere lehen ikasketak bigarren mailako irakasle batekin egin zituen Simone Peterzanok-ekin eta gero beste Veneziako artista batzuen obretatik ideiak hartu zituen. Hasieran, margotzerakoan bere gaiak bodegoiak ziren, baina denborarekin batez ere obra erlijiosoa jorratzen hasi zen. Bere pinturetako modelo gisa, herriko jendea erabiltzen zuen.

Bere lan garrantzitsuenetako batzuk hauek dira: “Gaztea fruta jasotzen”, “Karta jokalariak”, “Bako gaixorik”, “Zorte ona” eta “San Pablorekin elkarrizketa”.

“Dabid eta Goliat” izeneko koadroa Caravaggioren gertuko noble batek eskatua izan zela uste da, 1617.urte aldera, baina bildumetan ez da ageri 1781a arte. Koadro hau, oleoaren teknika bidez, mihisearen gainean, egindako pintura bat da, eta bere neurriak, 110,4cm x 91,3cm dira. Gaur egun, Madrilgo Prado museoan aurkitu dezakegu.

“Dabid eta Goliat” margolanak gai erlijiosoa du, eta Antzinako Testamentuko pasarte batean oinarrituta dago. Bibliako historiak  Dabid eta Goliaten arteko borroka kontatzen du. Dabidek Goliaten desafioa onartu, eta gero bere hondarekin hiltzen du. Caravaggiok pintura egiterakoan, Dabid Goliaten burua soka batez lotzen ari den momentua aukeratzen du. Caravaggiok margolan honetan bere aurpegia erretratatzen du Goliatenean.
Barrokoko pintura bat da eta erabilitako eskala tenebrismoa da. Fondoa iluna uzten du eta pertsonaien gorputzak argi bortitzez argitzen ditu, hala begiradak toki jakin batzuetan bideratzeko. Kontraste handia egiten du eta indarrezko espresio asko eratzen ditu beren aurpegietan, hala eszena tenebrosoa eratuz. Erabiltzen dituen kolore ilunak naturalismoaren ezaugarri nabarmen bat da. Espazioa ondo betetzen du, baina hain marko txikiaz estutasuneko sentsazioa eragiten du koadroak ikusleengan.
Oleo honetan ageri diren pertsonaiak Bibliako pasarte batekoak dira: Goliat soldadu-erraldoi bat zen eta Dabid mendian egoten zen artzaina. Dabiden eskuek mugimendua adierazten dute soka estutzen ari dela. Goliaten aurpegiak sufrimendua adierazten duen bitartean, Dabidek lasaitasuna islatzen du.

Piero della Francesca. Jesus zigortzen:

Piero della Francesca margolari eta matematikari italiarra izan zen. 1415.urtearen inguruan jaio zen, Borgo del Santo Sepolcron, eta 1492ko urriaren 12an hil zen. Errenazimenduko margolari handienetako bat bezala kontsideratuta dago. Bere margolanetan perspektiba asko landu zuen. Freskoak egiten ere bikaina zen. Antonio de Anghiari izeneko maisu baten tailerrean hasi zituen bere ikasketak eta Erroman, Ferraran, Riminin eta beste hainbat tokitan garatu zituen. Lantzen zituen gaiak gehienbat erlijiosoak izaten ziren.

Bere lan esanguratsuenetako batzuk hauek dira: “Kristoren bautismoa”, “Flagelazioa (Jesus zigortzea)”, “Birjina umearekin eta Federico da Montefeltrorekin” eta  “Senigalliako birjina”.

“Jesus zigortzen” deituriko koadro 1444 eta 1449 urteen artean egina izan zen. Nahiz eta garai hartan Federico de Montefeltrorentzat lan egin, Piero della Francescak aipaturiko koadroa enkargurik jaso gabe egin zuela uste da.

Koadro hau oleo eta tenpera pintura izeneko teknikaren bidez egina izan zen, eta bere neurriak 59cm x 81,5 cm-koak dira. Gaur egun, margolan hau Urbinon dagoen Marken Galeria Nazionalean aurki daiteke.
“Jesus zigortzen” deituriko koadroak gai erlijiosoa jorratzen du. Obra honetan bi eszena ezberdin ikus daitezke. Alde batetik, ezkerraldean, Pilatos ageri da tronu batean eserita, Kristo zigortzen ari den bitartean. Beste aldetik, eskuinean, lehen planoan, hiru gizon hitz egiten ageri dira, aurreko eszenatik guztiz kanpo egongo balira bezala.
Obra honetan, artistak hirugarren dimentsioa lortzen du, horretarako perspektiba erabiliz, eta erraz sailkatu ditzakegu ageri diren bi plano ezberdinak. Bigarren planoko pertsonaiak txikiago agertzen dira eta eskailerek sakontasun eta bolumena adierazten dute.Kolore biziak erabiltzen ditu, eta zuriarekin kontraste handia lortzen du. Argia zerutik dator baina nahiko laua dirudi, eta itzal txiki batzuk eratzen ditu. Pertsonaiak nahiko hieratikoak dira eta ez dute sentimendurik adierazten. Espazioa ondo betetzen du, horretarako pertsonaiak eta pare bat eraikin ipiniaz.

 

Perugino. Giltza ematea:

Pietro Perugino italiar margolaria izan zen eta Cinquecentoko artista nagusienetako bat ere. 1448an jaio zen Perusan, Tiberretik gertu, eta 1523an hil zen. Umbriako eskolako pintorea izan zen eta bere margolanek Piero della Francesca eta Verrocchioren eragina izan zuten, azken hau bere irakasle izan zen. Perugino Rafaelen irakasle izan zen. Vatikanoko Kapera Sixtinako freskoen zati bat margotu zuen. Bere lanetako gaiak gehienbat erlijiosoak izan ziren.

Bere lan garrantzitsuenetako batzuk hauek dira: “Birjinaren ezkon-hitza”, “Kruzifikazioa”, “Giltza ematea”, “Errukia” eta “San Bernardoren bisioa”.

“Giltza ematea”, deituriko koadroa 1481.urtearen inguruan egin zen. Koadro hau, freskoaren teknika gauzatuz egin zen eta bere neurriak 335cm x 550 cm-koak dira. Gaur egun, Vatikanoko Kapera Sixtinan dago.

Obra honek gai erlijiosoa du eta Jesusek San Pedrori zeruko giltzak ematen dion momentua ikus daiteke. Bibliak dio, Jesusek San Pedrori zeruko giltzen jabea egitean lurreko lehen ministro izendatzen duela, bere lurreko ordezkari. Pertsonai nagusiak koadroaren erdian ageri dira, Jesus eta San Pedro, jendez inguratuta.

Koadroak hirugarren dimentsioa lortzen du. Perspektiba ere lantzen du, hala sakonera eta bolumena lortzeko. Gainera, Peruginok konposizio simetriko bat eratzen du paisaian, eraikinetan eta pertsonaien banaketan. Bestalde, bere teknika ona dela ikus dezakegu pertsonaien arropetan adibidez, tolesdura guztiak markaturik baitaude. Margolan honetan Peruginok kolore ilunak erabiltzen ditu, lurrean eta zeruan izan ezik, hala kontrastea handia eragiten. Itzalak eratzen ditu lurrean errealismo gehiago emanez. Pertsonaien ardatzak bertikalak dira eta ez da mugimendurik ageri. San Pedrok esker ona adierazten du bere begietan eta bere aurpegiko espresioak horri laguntzen dio.

                          Eskultura

Verrochio. Colleoni Condotieroa:

Andrea del Verrocchio, Verrocchio bezala ezaguna, margolari, eskultore eta urregile italiarra izan zen. 1435an jaio zen Florentzian eta  1488an hil zen Venezian. Leonardo da Vinci-ren irakasle izan zen. Bitxigile bezala hasi zen lanean, eta adituen ustetan Donatelloren ikasle izan litekeen. Verrocchiok Donatelloren, Rossellinoren eta Antonio Pollaiuoloren influentziak jaso zituen bere lanak gauzatzerakoan. Bere lanen gaiak erlijiosoak, zaldienak eta mitologia gai biblikoekin nahastua ziren.

Beren lan nabarmenak hurrengo hauek dira: “Kristo eta Tomas santua”, “Kristoren bautismoa”, “Birjina Juan Bautista eta Donato santuekin”, “Tobias eta aingerua”, “David”, “Coleoni Condotieroa”, “Kristoren susperraldia”, “Giuliano de Medici” eta “San Tomasen duda”.
Verrocchiok “Coleoni Condotieroa” izeneko eskultura 1481 eta 1488.urteen artean egin zuen gutxi gorabehera, baina ezin izan zuen bukatu, hil egin batzen. Enkargua 1579an egin zion Venezia hiriak, urte batzuk lehenago hil zen mertzenario baten ohoretan. Gaur egun, eskultura hau, San Giovani eta San Pablo plazan dago, San Markos eskolaren parean, Venezian.
Basea 780cm x 410 cm-koa da eta brontzeaz egina dago. Eskultura hau Bérgamo Bartolomeo Colleoni-rena da, 1475an hil zen mertzenarioarena. Hasieran, eskultura San Markos plazan jarri behar zuten mertzenarioak hala eskatu baitzuen hil aurretik, baina herritarrei gehiegizkoa iruditu zitzaien.
Obra honen konposizioa orekatu da, eta lasaitasuna adierazten du. Agertzen diren mugimendu bakarrak zaldiaren aurreko hanka batena dira. Ez dira sentimenduak ageri eta espresioak oso hieratikoak dira, eskulturarekin oreka mantenduz. Modelatua leuna da, hala soldaduaren perfekzioa adierazteko.

Bernini. Luis XIV:

Gian Lorenzo Bernini eskultore italiarra izateaz gain, margolari eta arkitektoa ere bazen eta barrokoko artista esanguratsuenetako bat izan zen. Napolin jaio zen 1598ko abenduaren 7an eta Erroman hil zen 1680ko azaroaren 28an. Bere lehen ikasketak bere aitarengandik jaso zituen, Pietro, eskultore manierista zena, eta Berniniren lan batzuetan bere influentzia nabaria da. Bere artelanen gaiak gehienbat hurrengo hauek ziren: erlijiosoak (martirioa, estasia), hilobi-gaiak (makabroak), zaldienak, iturriak eta mitologikoak.

Beren lan nabarmenak hurrengo hauek dira: “Apolo eta Dafne”, “David”, “San Pedroren plaza”, “Santa Teresaren estasia”, “Longinoak”, “Urbano VII-aren hilobia” eta “Lau ibaien iturria”.
“Luis XIV.ena” deituriko estatua hau, 1677.urte inguruan egina izan zen eta Luis XIV.enak berak enkargatu zion Berniniri, Versallesko jauregian jartzeko. Erregeari ez zitzaion askorik gustatu eta Versallesko leku ezkutu batean ipini zuen, jendeak ikus ez zezan. Denborarekin, estatua hondatzen joan zen, eta erasoak jaso zituen, horregatik museo batean gorde zuten eta hiru kopia egin zituzten: bata, Versallesko jauregian jartzeko; bestea, Louvre museoko aurreko plazan eta azkena, AEB-etako Jacksonville herrian.
Eskultura marmolez egina dago eta gai mitologikoa du. Mitologiako Herculesen errepresentazio bat da, zaldiarekin su gainetik pasatzen ari den bitartean bere arima garbitzeko. Berninik Luis XIV.ena irudikatu zuen, hala, estatua monarkia absolutuaren boterearen adierazle bezala erakusteko.
Estatua honen konposizioa diagonala da eta mugimendua edo akzioa adierazten du, baliabide ezberdinen bitartez: zaldiaren hankak altxatuta, zaldiaren ilea atzerantz botata, pertsonaiaren gorputza okertuta, lurreko sugarrek… Ondo modelatua dago eta testura ezberdinak nabari daitezke, sentsazioari garrantzia emanez. Luis XIV.aren begietan ausardia ikus daiteke eta bere gorputzak indarra eta boterea islatzen dute.

Bernini. Albertoni Beata:

Gian Lorenzo Bernini eskultore italiarra izateaz gain, margolari eta arkitektoa ere bazen eta barrokoko artista esanguratsuenetako bat izan zen. Napolin jaio zen 1598ko abenduaren 7an eta Erroman hil zen 1680ko azaroaren 28an. Bere lehen ikasketak bere aitarengandik jaso zituen, Pietro, eskultore manierista zena, eta Berniniren lan batzuetan bere influentzia nabaria da. Bere artelanen gaiak gehienbat hurrengo hauek ziren: erlijiosoak (martirioa, estasia), hilobi-gaiak (makabroak), zaldienak, iturriak eta mitologikoak.

Beren lan  esanguratsuenak hurrengo hauek dira: “Apolo eta Dafne”, “David”, “San Pedroren plaza”, “Santa Teresaren estasia”, “Longinoak”, “Urbano VII-aren hilobia” eta “Lau ibaien iturria”.

“Albertoni Beata” deituriko eskultura hau 1671 eta 1674.urteen artean egin izan zen. Orduko Albertoni kardinalak enkargatu zuen lan hau. Gaur egun, eskultura hau, Erromako “San Francesco a Ripa” elizan aurki dezakegu. Eskulturaren dimentsioa 188cm-koa da eta, marmolaz eta jaspe edo harrinabarraz egina dago.

Eskultura honetako gaia erlijiosoa da, eta Albertoni Beataren estasia ikus dezakegu. Konposizioa diagonala da eta bere eskuekin mugimendua adierazten du, baita arropen tolesdurekin ere. Modelatua kalitate askorekin egina dago, sentsazioaren garrantzia nabarmentzeko. Bere aurpegiko espresio eta keinuek jaungoikoarenganako loturak eragiten dion plazera adierazten du, emozioz beteta.

 

Michelangelo. Bako hordituta:

Michelangelo Buonarroti errenazimendu garaiko eskultore italiarra izateaz gain, arkitekto, margolari eta olerkaria ere zen, eta historiako artista handienetako bat bezala kontsideratua da. 1475eko martxoaren 6an jaio zen Toskanako Caprese herrian eta 1564ko otsailaren 18an hil zen Erroman. Florentzian eta Erroman bizi izan zen gehienbat han bizi baitziren bere mecenasak, hala nola, Medicis familia eta erromatar aita-santu ezberdinak. Bere lehen ikasketak Ghirlandaioren tailerrean egin zituen. Bere lan gehienek gai mitologikoak edo biblikoak dituzte.

Bere obra esanguratsuenak hauek dira: “David”, “Kapera Sixtinako ganga”, “San Pedro plazaren zati bat”, “Moises”, “Julio IIa aita-santuaren hilobia”, “ Bako” eta “Errukia”.

“Bako hordituta” deituriko eskultura 1497.urtean egin zen. Lan hau, Raffaele Riario kardinalak enkargatu zuen, 1496 urtean, baina jasotzerakoan lana ukatu zuen eta Jacopo Gallik eskuratu zuen. Beranduago, 1572an Francesco I de Medici-k erosi zuen eskultura. Gaur egun, Florentzian dagoen Bargelloko museo nazionalean dago.

Eskulturak 203cm-ko altura du eta marmolez egina dago.

Eskultura honetako gaia mitologikoa da. Bako agertzen da, ardo eta festen jainkoa, eta bere izenari ohore eginez, ardo katilu bat du eskumako eskuan. Erdi mozkortuta ageri da, gorputza balantzaka duela dirudi, eta biluzik dago. Bere atzean ume bat ageri da, ahuntz hankak dituena, Bakoren eskuko mahatsak lapurtzen saiatzen.

Michelangelok gizakiaren perfekzioa bilatzen du, eta antzinate klasikoa eredutzat hartzen du. Konposizioa zentrifugoa da eta Bakoren ezegonkortasuna islatzen du. Modelatua leuna da, eta hala perfekzioa adierazten du. Bere aurpegian espresioen oreka ikus daiteke.